میانکاله؛ قربانی تضاد منافع؟ - بی نهایت اس ام اس

به گزارش خبرنگاران، کنوانسیون بین المللی رامسر حدود 50 سال گذشته در شهر رامسر ایران برای حفاظت از اکوسیستم تالاب ها تصویب شد و مدتی پس از آن میانکاله عنوان اولین تالاب ثبت شده در فهرست این کنواسیون بین المللی را به خود اختصاص داد و بهشت پرنده نگری ایران لقب گرفت. هر ساله در فصل زمستان پرندگان زیادی از جمله فلامینگو، چنگر، اردک و غازها از مناطق سردسیر نیمکره شمالی به عرض های پایین تر حرکت می نمایند و تعداد زیادی از آن ها در میانکاله فرود می آیند تا پس از مدتی دوباره سفر خود را ادامه دهند اما سال جاری میانکاله نقطه انتها سفر بیش از 13 هزار پرنده مهاجر شد.

کمبود علم در زمینه دامپزشکی حیات وحش

سوم بهمن ماه بود که تلفات پرندگان مهاجر در میانکاله برای نخستین بار رسانه ای شد. سازمان حفاظت محیط زیست دو روز بعد بیان کرد که تیمی متخصص از سوی این سازمان در حال اعزام به میانکاله است تا علت مرگ پرندگان در این منطقه را آنالیز کند. سازمان دامپزشکی نیز بیان کرد که بر اساس آزمایش های صورت گرفته ابتلای پرندگان به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان و نیوکاسل منتفی است و باید برای علت مرگ پرندگان در این منطقه آنالیز های بیشتری صورت گیرد. سه روز گذشت و مرگ پرندگان مهاجر همچنان در هاله ای از ابهام قرار داشت و در کنار آن روز به روز به تعداد تلفات افزوده می شد. ایمان معماریان - دامپزشک حیات وحش - در گفت و گو با خبرنگاران می گوید: متاسفانه ما در کشور در زمینه دامپزشکی حیات وحش کمبود علم داریم. اینکه چند روز طول می کشد تا علت مرگ پرندگان اعلام گردد، گواهی بر این موضوع است.

او تاکید می نماید: گواه دیگر بر کمبود علم دامپزشکی حیات وحش در کشور این است که ما برای آنالیز علت مرگ پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی موضوع بیماری نیوکاسل را مطرح می کنیم این درحالیست که پرندگان آبزی و کنار آبزی به شدت در برابر این بیماری مقاوم هستند و حتی در باغ وحش ها احتیاج نیست که این پرندگان علیه نیوکاسل واکسیناسیون شوند.

مشاهده علائم عصبی در لاشه پرندگان

همزمان با افزایش تعداد تلفات پرندگان به 10 هزار قطعه در میانکاله، کارشناسان و سازمان های مردم نهاد در مازندران بیان کردند که ورود پساب صنعتی و شیرابه زباله ها به میانکاله سبب آلوده شدن آب منطقه شده است و این مورد می تواند عامل مرگ پرندگان باشد. معماریان در این باره می گوید: تصاویر منتشر شده از لاشه پرندگان نشان دهنده علائم عصبی در آن ها است که می تواند فرضیه مسمومیت با فلزات سنگین را قوت بخشد همچنین غذارسانی به صورت دستی برای پرندگان مهاجر بسیار خطرناک است و می تواند سبب ایجاد مسمومیت های غذایی در آن ها گردد.

سه شنبه هفته گذشته (8 بهمن ماه) سازمان دامپزشکی پس از گذشته پنج روز از رسانه ای شدن خبر مرگ پرندگان مهاجر میانکاله بیان کرد که سم بوتولیسم علت تلف شدن پرندگان مهاجر در میانکاله است. بیماری بوتولیسم بر اثر سم فراوری شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می گردد و پرندگان با بلع گیاهان یا حیوانات آلوده به این سم به آن مبتلا می شوند و جان خود را از دست می دهند. کلستریدیوم بوتولیسم یک باکتری بی هوازی است که در گیاهان فاسد و مواد حیوانی تکثیر می گردد و اغلب در دریاچه ها در دوره های کمبود اکسیژن و کیفیت پایین آب رخ می دهد.

اسماعیل کهرم - پرنده شناس - درباره مطرح شدن بوتولیسم به عنوان علت مرگ پرندگان مهاجر میانکاله اظهار می نماید: اینکه اعلام نموده اند که علت مرگ پرندگان میانکاله سم بوتولیسم است، پاک کردن صورت مسئله به گونه ایست که کسی هم گیر نیفتد. اگر دیدگاه سازمان دامپزشکی مبنی بر تغذیه پرندگان در محیط بسته و آلوده تالاب را بپذیریم، حال این پرسش ها مطرح می گردد که آیا تمام پرندگان تلف شده در یک نقطه یعنی قلعه انتها گلوگاه با همدیگر تصمیم گرفتند آب را بخورند و بمیرند؟ چرا تا به حال این اتفاق نیفتاده است؟ امکان پذیر نیست که چند هزار پرنده در یک مقطع زمانی از یکجا در دل تالاب که سم بوتولیسم به خاطر شرایط خاصی درآن ایجاد شده است، آب بخورند و بمیرند. یعنی خودکشی دسته جمعی نموده اند؟ آیا پرندگان میانکاله علایم مسمومیت پرندگان که فضله زرد و خروج مایع زردرنگ از دهان است را داشته اند؟

وی تلف شدن هزاران پرنده مهاجر در تالاب میانکاله را عمدی می خواند و مدعی است که شاید بعضی صیادان، زمین داران یا شکارچیان و ... سم را در آب ریخته و این حیوانات را کشته اند.

کهرم پرندگان میانکاله را قربانی تضاد منافع می داند و بر لزوم پیگیری و برخورد با عاملان اصلی این پرونده زیست محیطی تاکید می نماید.

سهیل اولادزاد - فعال و کارشناس محیط زیست مازندران - نیز در گزارشی در روزنامه شهروند گفت: ما چهار پرنده را با سختی فراوان به کیلومترها دورتر از مازندران برای انجام آزمایش های لازم و آنالیز علت مرگ فرستادیم اما آزمایشگاه از ترس سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست همکاری نکرد. معماریان - دامپزشک حیات وحش- نیز پیش از این به خبرنگاران گفته بود که بعید است باکتری سم بوتولیسم بتواند به صورت گسترده در آبگیرها رشد کند.

وارد نشدن آب به تالاب سبب فراوری بوتولیسم شده است

با وجود حدس و گمان هایی که درباره مرگ پرندگان در میانکاله مطرح است، شهاب الدین منتظمی - مدیر دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست - می گوید: باید بپذیریم که اگر سموم کشاورزی، صنعتی و ... به طور مستقیم به آب وارد شده بود، سایر آبزیان از جمله ماهیان نیز باید تلف می شدند درحالی که جمعیت زیاد تلف شدگان در میانکاله پرندگان کنار آبزی هستند همچنین عیسی کلانتری - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - معتقد است که وارد نشدن آب بالادست به تالاب میانکاله علت تلف شدن پرندگان است.

منتظمی پیش از این به خبرنگاران گفته بود که تعداد زیادی پرنده مهاجر کنارآبزی در نقاط کم عمقی تلف شده اند که احتمال کاهش اکسیژن در آن مناطق وجود دارد بنابراین حتی می توان گفت که وارد نشدن آب به بالادست تالاب می تواند شرایط بی هوازی را ایجاد کند و سبب فراوری بوتولیسم گردد.

هر چند که او پیش از این گفته بود که شائبه های مرگ پرندگان در میانکاله پس از مدیریت بحران در منطقه آنالیز می گردد اما در گفت و گوی جدیدی که با خبرنگاران نموده است، می گوید: ما باید به آزمایش ها و اقدامات سازمان دامپزشکی در زمینه آنالیز علت مرگ پرندگان احترام بگذاریم. این سازمان معتبرترین مرجع کشور در مورد تشخیص بیماری های حیات وحش است. تشخیص علت مرگ و جمع آوری لاشه ها برای ما در اولویت قرار داشت که این کار به موقع انجام شد.

به گزارش خبرنگاران، درحالی سازمان حفاظت محیط زیست خبر از فروکش کردن مرگ و میر پرندگان در میانکاله را می دهد و امیدوار است که این اتفاق در آینده مجدد تکرار نگردد که هنوز ابهامات و پرسش هایی درباره علت تلفات پرندگان در این منطقه مطرح است و باید از سوی دستگاه های ذیربط به آن ها پاسخ داده گردد.

صید و شکار بی رویه در زیستگاه های پرندگان مهاجر در ایران موجب شده است کنوانسیون حفاظت از گونه های مهاجر به کشورمان تذکر دهد. این موضوع همیشه یکی از دغدغه های فعالان محیط زیست نیز بوده است. حالا در کنار این صید و شکار تهدیدات زیست محیطی دیگری ازجمله آلودگی آب به پسماند و پساب، تامین نشدن حقابه تالاب و .... مطرح شده است که انتظار می رود سازمان حفاظت محیط زیست به آنالیز دقیق تمامی این موارد بپردازد و اجازه ندهد که مدیریت زیستگاه های پرندگان مهاجر بیش از پیش از دستش خارج گردد.