دلیل کاهش مشارکت دانشجویان در فعالیت های فرهنگی - بی نهایت اس ام اس

به گزارش خبرنگاران، دکتر عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی با تأکید بر این که فعالیت های معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی در حوزه های مختلف مانند گردشگری، سازمان دانشجویان و افکارسنجی، مبتنی بر احتیاج است، اظهار کرد: یکی از ویژگی های فعالیت های فرهنگی جهاد دانشگاهی این است که احتیاج جامعه را خیلی زودتر از دیگران احساس می نماید.

وی اضافه کرد:یکی از برنامه ها، مناظرات دانشجویی است. مناظرات از چند حیث حائز اهمیت است. یکی از آنها این است که متأسفانه در جامعه ما، چه در زمان طفولیت و در خانواده، و چه در مدرسه و آموزش و پرورش، آموزش شنیدن و تحمل حرف مخالف و نقدپذیری آن، به شکلی که باید و شاید آموزش داده نمی گردد و این امر در جامعه تسری پیدا می نماید. تا زمانی که شخصیت فرد شکل نگرفته، بیشتر می توان رویش تأثیر گذاشت. این مسابقات جای رشد دارد. پیشنهاد ما این بود که این امر به آموزش پرورش یا حتی قبل از دوران ابتدایی تسری پیدا کند. چون وقتی شخصیت فرد شکل می گیرد، تغییر ساختار ذهنی اش برای بحث و تبادل نظر خیلی سخت است.

علیزاده با اشاره به سابقه ادبی مناظره و تبادل نظر اعلام کرد: در ادبیات ما و مخصوصاً در اشعار پروین اعتصامی می توانیم تبادل نظر و مناظره را ببینیم؛ برای مثال، مناظره بین محتسب و مست یا تبادل نظریی که بین اشیا وجود دارد یا در لیلی و مجنون نظامی یا در آثار عبیدزاکانی و مخصوصاً آثاری که ریشه طنز دارد، نمونه های تبادل نظر دیده می گردد. این ها نشان می دهد که تبادل نظر در ادبیات و پیشینه ما بوده است.

وی تأکید کرد: قدما می گویند که سقراط نماد تبادل نظر بوده است؛ یعنی وقتی می خواسته یک چیز را اثبات کند، آن را با تبادل نظر و پرسش و پاسخ و دیالکتیک اثبات می نموده است. متأسفانه ما به دلیل شرایط اجتماعی مان و زندگی مدرنیته، دیگر فرصت تبادل نظر پیدا نمی کنیم. اگر ما به زندگی اجتماعی عام مردم رجوع کنیم، می توانیم موارد زیادی از تبادل نظر را ببینیم و بسیار محل تبادل نظر وجود دارد، مثل فضایی همچون تاکسی؛ اما ما از این مسئله دور شده ایم، چون اهمیت تبادل نظر را نمی دانیم. این احتیاج به تمرین دارد. حتی اگر کشور ما می خواهد مردم به سمت اخلاقی شدن پیش برود، یکی از روش های آن، ترویج فرهنگ تبادل نظر است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی با اشاره به این که اساس مناظره بر تبادل نظر است، گفت: بسیاری از فلاسفه و حکمای ما معتقدند که تبادل نظر یک عمل اخلاقی محسوب می گردد. انسان های متواضع حاضر هستند فارغ از نتیجه ای که به دست می آید، درباره عقایدشان تبادل نظر نمایند و آنها را به بوته نقد بگذارند؛ چه طرف مقابل قانع گردد، چه نگردد. همین که فرد حاضر به تبادل نظر می گردد، یک عمل اخلاقی انجام می دهد. بعضی نیز معتقدند که یک عمل عاطفی انجام می دهد؛ یعنی دو نفر که با هم تبادل نظر می نمایند، به نوعی، ارتباط عاطفی برقرار می نمایند.

وی اضافه کرد: چه فضای مجازی، چه دغدغه های شخصی و چه دغدغه هایی که در زندگی مدرن وجود دارد، فضائل اخلاقی و مسائل اجتماعی و عاطفی چیزهایی هستند که زندگی اجتماعی باعث شده است که کمرنگ شوند و واقعیت هم این است که دانشجوهای ما به عنوان کسانی که بعدها می خواهند سکان امور کشور را به دست بگیرند، اگر در این حوزه تمرین نمایند و در یک محیط آرام و در حضور داوران و مخاطبان نظر مقابل را بشنوند، می توانند در آینده پذیرش حرف مخالف را ملکه ذهن خود نمایند.

علیزاده اظهار کرد: تبادل نظر به این معنا است که انسان در ابتدا باید بپذیرد که نظراتی که دارد، خطاپذیر است. همین که بپذیریم ممکن است نظرمان اشتباه باشد، بخش زیادی از راه را رفته ایم.

وی اظهار داشت: متأسفانه مشکل جامعه ما خوب نشنیدن و خوب نفهمیدن است؛ یعنی همین که یک نفر در مقابل ما قرار می گیرد و آغاز به صحبت می نماید، از همان ابتدا و در حین صحبت کردن، دنبال این هستیم که جوابش را بدهیم. درصورتی که در تعالیم دینی ما نیز هست که می گویند خوب شنیدن یکی از ابزارهای فهم خوب است؛ متأسفانه ما چون مستمع خوبی نیستیم، فهم خوبی هم از مسائل پیدا نمی کنیم. یکی از کارهایی که مناظرات انجام می دهد این است که ولو به اجبار، به فرد می گوید تو باید بشنوی. اینها تمرین است. مناظره یک تریبون آزاد نیست که یک نفر بیاید و حرفش را بزند یا نقدش را بگوید و برود. باید اجازه داد وقتی صحبت انجام شد، نفر دیگر هم صحبتش را بکند، حتی اگر نپذیرد. به همین خاطر است که در این مسابقات، فرم و شکل هم مهم است. به نظر من باید این امر در جامعه تسری پیدا کند و منحصر به این مسابقات نباشد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی با اشاره به کاهش مشارکت دانشجویان در فعالیت های فرهنگی گفت: یکی از آفت های فعالیت های فرهنگی در سال های اخیر، کاهش مشارکت دانشجویان است و این منحصر به یک برنامه نیست؛ شاید هم علت آن این است که خیلی از این برنامه ها برخواسته از احتیاج دانشجویان نیست. برنامه ریزی متولیان با احتیاج دانشجو همخوانی ندارد و به همین دلیل، برنامه هایی که در مجموعه های غیررسمی برگزار می گردد، مخاطب بیشتری دارد.

وی اضافه کرد: واقعیت این است که مناظرات به دو دلیل توانسته است جای خودش را باز کند و با استقبال دانشجوها روبرو گردد؛ یکی این است که گزاره هایی که شورای علمی تصویب می نماید، گزاره هایی است که همه ذائقه ها را دربرمی گیرد و تنها در یک حوزه نیست و فارغ از مباحث روزمره دانشجویان در دانشگاه نیست و دوم اینکه جهاد دانشگاهی در فعالیت های این چنینی مقبول است. اگر مجموعه دیگری مسابقات را برگزار می کرد، این اندازه استقبال نمی شد، چون طیف دانشجویانی که در دانشگاه هستند، به بی طرفی و دغدغه های جهاد دانشگاهی واقف اند.

علیزاده اعلام کرد: این که بالغ بر 600 گروه در کشور بیایند به صورت یک لیگ از دانشگاه آغاز نمایند و بعد به مراحل منطقه ای و استانی و نهایتاً کشوری صعود نمایند و مسابقات به این شکل رونق پیدا کند و از رشته های مختلف، دختر و پسر بیایند و شرکت نمایند، نشان می دهد که مسابقات جای خودش را در دانشگاه باز نموده و شاید یک تلنگری برای متولیان فرهنگی است که دانشجو به تبادل نظر احتیاج دارد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی با اشاره به رشد مجموعه های غیررسمی مانند کافی شاپ ها اظهار کرد: یکی از دلایل رشد مجموعه های غیررسمی مانند کافی شاپ ها این است که دانشجویان دوست دارند در فعالیت های اجتماعی حضور داشته باشند. متأسفانه در فضای مجازی تنهایی و عزلت دیده می گردد و فضای مسابقات باعث احیای انسجام اجتماعی و فعالیت های گروهی و اخلاق می گردد.

وی با اشاره به تأثیر مسابقات مناظره در فضای کشور گفت: معیار ما، کمّی است و وقتی معیار ما کمّی باشد، تأثیرات برنامه های این چنینی را باید در سال های بعد آنالیز کرد. الان نمی توان گفت که توانسته ایم در جهت اخلاقی ترکردن افرادی که در مناظرات شرکت نموده اند، کاری بکنیم یا نه. وقتی گروه های بیشتری ثبت نام می نمایند نشان از آن دارد که این مسابقات در حال پیداکردنِ جای خودش است و دانشجویان به این مسابقات اقبال دارند.

علیزاده اعلام کرد: درست است که قالب این برنامه مسابقه است ولی نهادهای دانشگاهی باید به سمت این بروند که در طول سال، برنامه های غیرمسابقه ای نیز داشته باشند. باید اجازه داد حرف های اجتماعی و سیاسی در دانشگاه زده گردد و به رسانه ها و بیرون از فضای دانشگاه کشیده نگردد. ما هنوز به آموزش احتیاج داریم و باید در سرفصل های درسی مان تبادل نظر و شنیدن حرف مخالف و مناظره را آموزش دهیم.

وی اظهار داشت: تبادل نظر به نظر من نوعی پرهیز از خشونت و اخلاقی کردن جامعه است، چون اگر تبادل نظر را حذف کنید، روش های خشونت آمیز یا جزم اندیشی حاکم می گردد که هردو برای جامعه خطرناک است. شاید یکی از مواردی که جامعه به خشونت روی می آورد این است که احساس می نماید کسی در ساحت رسمی، حرفش را نمی فهمد یا نمی شنود. بنابراین باید از هنر، صداوسیما، سینما، تئاتر و حتی از موسیقی استفاده کنیم.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی با اشاره به تأثیر هنر در نهادینه کردن مسائل جامعه تأکید کرد: برای اینکه یک جامعه بتواند موضوعی را درون خود نهادینه کند، باید از هنر استفاده کند. هنر خیلی مهم است. وقتی می گویم هنر، منظورم هنر به معنای عام، یعنی سینما، تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی، گرافیک و… است.

طبق اعلام سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی، وی در خاتمه، با اشاره به لزوم تعریف فعالیت های سالانه مرکز ملی تبادل نظر، مناظره و آزاداندیشی گفت: اهم فعالیت هایی را که این مرکز می تواند نسبت به آن اقدام کند، می توان فعالیت های هنری مربوط به مناظره مثل فراوری تئاتر یا نمایشنامه یا حمایت از تئاتر یا نمایشنامه دانشجویی مرتبط با مناظره و تبادل نظر؛ برگزاری نشست های تبادل نظریی در موضوعات مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دینی در سطح دانشگاه ها؛ و رونمایی، حمایت و معرفی از محصولات فرهنگی در حوزه تبادل نظری اجتماعی و مناظرات مردمی دانست.

مرحلۀ کشوری هشتمین دورۀ مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران - نشان خواجه نصیرالدین طوسی، با شعار مناظره، فرصتی برای یادگیری از روز شنبه لغایت دوشنبه 30 آذر الی 2 دی ماه سال 1398 با شرکت 12 تیم از استان های آذربایجان غربی، تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی، کردستان، کرمانشاه، مرکزی، هرمزگان و یزد در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار می گردد.